آشنایی با انواع گواهینامه بین المللی استاندارد ایزو

نویسنده خواندنی ها ۱۳۹۶/۰۷/۰۲

تا کنون شاید بار ها کلمه ی ISO در اصطلاحات مربوط به شرکت ها و تبلیغات آنها، به گوشتان خورده باشد. در این مقاله می خواهیم ایزو را معرفی کرده و انواع آن را بیان کنیم.

کلمه ی ISO به تنهایی، مخفف عبارت International Organization for Standardization، به معنای سازمان بین المللی استانداردسازی است. این سازمان، زمانی برای افزایش کیفیت و استاندارد سازی واحد های تولیدی سرتاسر دنیا شکل گرفت، تا با تعیین حداقل های لازم، امور تجارت جهانی را ساده تر کند. به همین منظور، استاندارد های مختلفی توسط این سازمان تعریف شده اند که هر واحد تولیدی یا خدماتی، می تواند بنابر نیاز خود، اقدام به پیاده سازی و اخذ گواهینامه این استاندارد ها کند.

همانطور که گفته شد، انواع مختلفی از گواهینامه استاندارد ایزو وجود دارد که هر کدام برای خدمات یا کالا های خاصی تدوین شده اند. بررسی تمامی این استاندارد ها ممکن نیست. به همین دلیل، در این مقاله، برخی از پرکاربرد ترین ISO ها را توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید.

سری استاندارد ISO 9000

استاندارد های سری ۹۰۰۰ ایزو، با ISO9000 شروع شد و معروف ترین آن ISO9001  است. این استاندارد ها، شامل مجموعه ای از دستورالعمل ها برای تضمین کیفیت هستند. البته در اینجا، تضمین کیفیت به معنای کیفیت محصول نهایی نیست، بلکه تضمین کننده ی این است که محصولات یا خدمات، همواره با کیفیت ثابت و مشخصی ارائه خواهند شد. بدین منظور، تمامی بخش های تولیدی و خدماتی، باید دستورالعمل هایی را به کارکنان ارائه داده یا مطابق آن عمل کنند.

سری ۹۰۰۰ ایزو که می توان آن را استاندارد مدیریتی نامید، به چند زیرگروه تقسیم می شود؛

• الگو های تضمین کیفیت: ISO9003, ISO9002, ISO9001
• مدیریت عناصر تاثیرگذار در کیفیت: ISO9004
• الگو های راهنما و حمایت کننده: ISO9000

هر یک از استاندارد های ISO 9001-3 هم کارایی مربوط به خود را دارند؛

ایزو ۹۰۰۱: استاندارد های مربوط به تضمین کیفیت در تمامی بخش های طراحی، تولید، نصب و ارائه خدمات

ایزو ۹۰۰۲: استاندارد های مربوط به تولید، نصب و ارائه خدمات

ایزو ۹۰۰۳: استاندارد های مربوط به تضمین کیفیت در کالا یا خدمات نهایی و آزمون های ارزیابی آن

سری استاندارد های ISO 14000

این سری استاندارد های ایزو، مربوط به عملکرد های زیست محیطی هر سیستم می باشد. برای این کار، دستورالعمل ها و قوانینی وضع شده اند که یک محیط کاری با عمل به آنها، کمترین آسیب را به محیط زیست وارد می کند. در واقع، این استاندارد، به پشت پرده ی تولید هر کالا یا ارائه خدمات نظارت می کند و به شرکت هایی تعلق می گیرد که در دراز مدت، برای پاکیزه ماندن محیط زیست برنامه های داشته باشند و بدانها عمل کنند.

سری استاندارد OHSAS 18000

در کنار دو استانداردی که تا کنون معرفی شده اند، این سری نیز از مهم ترین استاندارد هاییست که هر واحد تولیدی یا خدماتی در صورت رعایت کردن، می تواند از بروز خسارات مالی و جانی جلوگیری کند. استاندارد OHSAS 18001، به طور سخت گیرانه به رعایت اصول ایمنی در طول کار، و بهداشت و امنیت کارکنان می پردازد. به این منظور، همه ی کارکنان باید آموزش دیده، تا در مواقع اضطراری بتوانند امنیت خود و دیگران را تامین کنند. همچنین برای حفظ ایمنی و رعایت بهداشت، باید دستورالمل های مشخص و امکانات کافی در اختیار کارکنان، قرار داده شود.

استاندارد های سری ISO 5000

این سری از استاندارد ها که اولین آنها ایزو ۵۰۰۱ است، بر استفاده بهینه از انرژی و مدیریت آن تاکید می کند. گفته می شود که ۶۰% گاز های گلخانه ای، به دلیل استفاده از سوخت های فسیلی برای تولید انرژی، ایجاد می شود. از این رو، سازمان استاندارد جهانی، برای جلوگیری از هدر رفت سوخت و تولید بیش از حد گاز های گلخانه ای و سمی، راهکار هایی را در غالب ایزو ۵۰۰۱ منتشر کرده است.

پیاده سازی این استاندارد، که مجموعه ای از راه های نوین و استفاده از امکانات مدرن برای صرفه جویی در مصرف انرژی است، از لحاظ اقتصادی نیز بسیار به نفع واحد های تولیدی و خدماتیست و هزینه های آنان را تا حد چشمگیری کاهش می دهد. علاوه بر اینها، ایزو، شرکت ها را تشویق به تامین انرژی خود از راه های تجدید پذیر و انرژی های پاک می کند.

استاندارد های سری ISO 10000

سری ISO 10000 نیز، در بر گیرنده ی اصولی برای بهبود کیفیت سیستم، و افزایش رضایتمندی مشتریان است. تعداد استاندارد های این سری به بیش از ۱۰ عدد می رسد که هر یک از شماره های آن، به طور خاص بر روی موضوع مشخصی تاکید می کنند. برای مثال، ایزو ۱۰۰۰۱، آیین نامه ای اخلاقی و رفتاری برای کارکنان است که در جهت جلب رضایت و احترام به مشتری عمل کنند. در ادامه، ایزو ۱۰۰۰۲، راهنمایی برای رسیدگی به مشکلات و شکایات احتمالیست. استاندارد های مربوط به مشتری مداری، تقریبا تمام بخش ها، از جمله جمع آوری نظرات مشتری را در بر می گیرند.

در ادامه، ایزو های ۱۰۰۱۲ تا ۱۰۰۱۹، هر یک به استاندارد سازی بخش خاصی از سیستم پرداخته و تمام اصول مدیریتی از جمله آموزش افراد، آمار گیری و … را پوشش می دهند.

استاندارد ایزو ۲۶۰۰۰

این استاندارد که با عنوان مسئولیت اجتماعی شناخته می شود، شامل همه ی مسئولیت هاییست که یک سازمان باید در قبال فعالیتش بپذیرد. از جمله ی این اقدامات، می توان به مدیریت خطرات احتمالی، تهدید های قانونی، مدیریت بحران و افزایش اعتماد عمومی اشاره کرد.

استاندارد GMP

GMP که مخفف عبارت Good Manufacturing Practice، به معنای روش های خوب ساخت است، استانداردیست که بر بهداشت تولید محصولات در تمامی مراحل ساخت آنها نظارت دارد و دستورالعمل های ویژه ای برای تضمین بهداشتی بودن کالای تولید شده، ارائه می کند. پیاده سازی این سیستم، به خصوص در تولید کنندگان محصولات غذایی و دارویی، بسیار مهم است. استاندارد GMP، به تمامی مراحل تولید یک محصول، از تامین مواد اولیه، تا فرآیند تولید، حمل و عرضه به مشتری می پردازد.

سخن پایانی

علاوه بر استاندارد های ذکر شده، چندین استاندارد دیگر نیز وجود دارند که هر کدام به صورت تخصصی، صنایع مختلف را در بر گرفته و بنابر ویژگی های مشخصی تدوین شده اند. همچنین باید توجه داشت که وجود یک استاندارد به تنهایی، نمی تواند کیفیت نهایی محصول و نظم مدیریتی یک سازمان را تضمین کند، بلکه این استاندارد ها باید در کنار هم قرار بگیرند تا به کمک قوانین ویژه ی هر صنعت، تمامی موارد لازم را پوشش دهند.

امیدواریم مطالب فوق، مورد توجهتان قرار گرفته باشد. از همراهی شما سپاسگزاریم.